DENTAL İMPLANT
İmplant kayıp doku veya organı fonksiyonel ve estetik olarak yerine koymak amaçlı vücut içerisine yerleştirilen her türlü yabancı aygıta verilen genel terimdir. Diş hekimliğinde kayıp dişlerin yerine koyulması için destek amaçlı yapay diş köklerine dental implantlar denir. Çoğunlukla titanyum alaşımlardan genellik ile vida veya kök şeklindedir.
İmplantlar ile bir çok farklı tedavi seçeneği ile hastaların diş eksikleri hem fonksiyonel hem de estetik olarak çok başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir.
Tek diş eksiklikleri olsun hiç dişi olmayan hastalar olsun implantlar sayesinde artık sabit yerinden çıkmayan dişlere sahip olabilmektedirler. Ayrıca takıp çıkartılabilen hareketli damak protezlerinde de 2 veya 4 adet implant uygulaması yaparak bu tip protezlerin tutuculuğu artırılıp hastanın konforunu maksimum düzeye eriştirilebilmektedir.
İmplant Nasıl Yapılır?
İmplantlar uygulaması çoğunlukla lokal anestezi altında çene kemiği içerisinde yuvalar hazırlanarak bu yuvalara uygun çap ve boyda implantların yerleştirildiği basit bir cerrahi işlemdir. İmplant yerleştirilmesi cerrahi bir işlem olduğundan dolayı kullanılan malzemelerin ve ortamın sterilizasyon ve hijyen şartlarını sağlaması en önemli kriterlerden birisidir.
Cerrahi sonrası 2-6 ay arasında bir osteointegrasyon süreci beklenir. Osteointegrasyon implantın çevresinde kemiğin iyileşerek implant ile kaynaşması olarak tanımlanabilir. Bu süreç kemiğin hacmine, kalitesine ve hastanın iyileşme potansiyeline göre farklılıklar gösterebilmektedir.
İmplant Planlaması
İmplant yaptıracak hastanın mutlaka ağız içi ve radyolojik muayenesinin yapılması gerekir. Ağız içi muayenede ağız hijyeni, ilgili bölgede diş boşluğu ve varsa diğer dişlerin durumu, dişetlerinin durumu, dişlerin ve alt üst çenenin birbirleri ile ilişkisi değerlendirilir.
Radyolojik muayene yani röntgen incelemesinde bir panaromik röntgene mutlaka ihtiyaç vardır. Panaromik röntgen hem tüm ağızdaki dişleri ve alt üst çenedeki kemiğin boyu ve genişliği için bilgiler verir. Eğer ağız içi bulguları ile beraber panaromik yeterli ise başka bir tetkike ihtiyaç kalmaz.
Fakat unutulmamalıdır ki çene kemiklerimiz 3 boyutlu yapılar iken panaromik röntgen bu 3 boyutlu yapının 2 boyutlu olarak yansıtılmasıdır. Bazı durumlarda çok detaylı bilgi veremeyebilirler. Hastanın kemiğinin yetersiz olduğu düşünüldüğü, alt çene siniri, üst çene sinüs boşluğu gibi bazı anatomik oluşumların yakınlığının değerlendirilmesi gerektiği durumlarda hekimlerin 3 boyutlu dental tomografi tetkikinden faydalanmaları gerekebilir.
İmplant işlemi öncesi nelere dikkat edilmesi gerekir?
Cerrahi bir işlem olan implant operasyonu öncesi ağız içi hijyenin sağlanması yapılacak olan operasyonun başarı oranlarını yükseltmektedir. Diştaşları, geniş çürükler ve dişler ile alakalı kemik içi lezyonlar gibi mikroorganizmaların üremesini artıracak durumların implant yapacak hekim tarafından değerlendirilmesi ve gerekli ise önlemlerini alması gerekir.
Ayrıca işlem öncesi hekiminizin tavsiyesi ile başlanacak bir antibiyotik rejimi de dolaşımda olan kanda bir koruma sağlayarak enfeksiyon riskini daha aşağı çekebilir. Bütün dental işlemde olduğu gibi doktorunuza var olan genel sağlık problemlerinizi ve varsa kullandığınız ilaçları doğru bir şekilde belirtmeniz yapılacak olan işlem ve sizin kendi sağlığınız açısından büyük fayda sağlamaktadır.
İmplant işlemi sonrası nelere dikkat edilmesi gerekir?
Doktorunuzun size reçete ettiği ilaçları düzenli olarak kullanınız, cerrahi işlem sonrası görülebilecek ödem, şişlikler için soğuk kompres uygulamasını ihmal etmeyiniz, yara bölgesinin ve implantın çevresindeki kemiğin iyileşmesini etkileyeceğinden sigara içilmemelidir. Bunun yanında doktorunuzun size bir çok tavsiye ve öneride buluncaktır, bu önerileri dikkatle dinleyiniz ve mümkün olduğunca yerine getiriniz.
İmplant Kimlere Yapılamaz?
Büyüme gelişme çağını tamamlamış, genel sağlık durumu iyi olan hastalarda kemik yapısı uygunsa implant uygulanabilir.
İmplantlar yerleştirildikten sonra kemiğimiz implantın çevresini sarar yani aslında implant kemiğe değil kemik implanta yapışır. Bu işlem aslında bir iyileşme sürecidir. Bundan dolayı iyileşmeyi engelleyen kontrolsüz şeker hastalığı, karaciğer problemleri ve kemik metabolizmasını etkileyen hastalıklar ve ilaçların kullanımında hastaların daha detaylı bir şekilde değerlendirilmesi gerekir. İleri derece yetişkin tipi D vitamini eksikliğinin (osteomalasi) implant tedavilerinde engel teşkil edeceğini belirten yayınlar bulunmaktadır.
KOMPLİKE İMPLANT CERRAHİLERİ
Çene kemiğinin ve onu çevreleyen dişetinin yeterli olduğu durumlar implant uygulaması çok basit minor bir cerrahi işlemdir. Yeterli genişlikte ve uzunlukta, doğru açı ve pozisyonda yerleştirilmiş implantların desteklediği dişlerin kullanım ömürleri çok uzun olmaktadır. Uzun süre önce kaybedilmiş dişler, travmaya veya dişeti problemlerine bağlı kaybedilmiş dişlerde yeterli kemik bulmak çoğunlukla mümkün olamamaktadır. Böyle durumlarda ek cerrahi işlemler ile ilgili bölgedeki kemik hacminin artırılması gerekir. Bu işlemlere genel olarak ogmentasyon (greft uygulaması, kemik tozu uygulaması) denilmektedir. Her bölgede farklı tip kemik eksiklikleri için farklı materyaller ve teknikler kullanılabilir.
SİNÜS LİFT: En sık başvurulan uygulamalardan bir tanesidir. Üst çenemizde sağ ve sol taraflarda maksiler sinüs adı verilen iki büyük boşluk bulunmaktadır. Büyük azı dişleri sıklıkla, küçük azı dişleri ise bazı zamanlar sinüs ile yakın ilişkide olabilirler. Diş çekimi sonrası kemik erimesi sinüs içerinden oluşabilir. Hastanın sinüs boşluğuna kadar olan kemik seviyesini bir röntgen muayenesi ile görmek gerekir. Yetersiz kemik uzunluğu olduğu durumlarda sinüs lifting (sinüs yükseltme) işlemi uygulanır.
Açık sinüs lift işleminde sinüs içersine bir pencere açılarak sinüs içini döşeyen sinüs membranı adı verilen zarımsı yapıya ulaşılır. Sinüs membranı daha sonra nazikçe sinüs iç duvarlarından sıyrılarak kaldırılır. Bu yükseltilen zar ile kemik arasında ki boşluğa kemik grefti yerleştirilerek kemik hacminin artması sağlanır.
Eğer var olan kemik miktarı implantı yerleştirdiğimizde implantı stabil bir şekilde ilk dönem destekleyebilecek miktarda ise implant uygulamsı aynı anda yapılabilir. 1-2 mm gibi çok düşük kemik miktarı bulunduğunda ilk önce greft uyguluması yapılır, 4-6 ay greftin iyileşmesi beklendikten sonra implant uygulanır.
Sinüs lift işlemi günümüzde çok sık ve başarı ile uygulanan bir işlemdir. Sinüs zarının bütünlüğünün korunması kritik önem taşır. Sinüs zarının delinmesine perforasyon adı verilir. Perforasyon oluşması konulan kemik tozunun sinüs içerisine dağılmasına neden olabilir. Eğer bir perforasyon oluşursa perforasyonun tamiri gerekir. Eğer tamir edilemeyecek kadar geniş bir perforasyon var ise greftleme yapılmadan kapatılmalı ve sinüs membranın 3 ay kadar iyileşmesi beklendikten sonra işlem tekrar edilmelidir.
Sinüs lift sonrası yüzde şişlik ve ağrı , özellikle göz altında toplanan morluklar oluşması görülebilir. Bu tip rahatsızlıklar 7-10 gün arası tamamen kaybolur. Nadir de olsa her cerrahi işlemde olduğu gibi post operatif dönemde sinüs içerisinde sinüzit oluşma ihtimali vardır. Sinüzit oluştuğu durumlarda en etkili tedavi koyulan greftin sinüs içerisinden enfekte malzeme ile beraber temizlenmesidir.
Kapalı lift işleminde kemik miktarının çok sınırda yaklaşık 6-7 mm olduğu durumlarda implant yuvamızı hazırlarken sinüs boşluğu ile implant yuvası arasında 1-2 mm lik bir kemik miktarı bırakılır. Daha sonra osteotom adı verilen aletler ile bu kemik mesafesi sinüs içerine vurma hareketi ile esnetilerek hareketli hale getirilir. İmplant yerleştirmesi sonrası bir çadır formu oluşur, bu oluşan boşlukta kemik rejenerasyonu ile kemik hacminde artış elde edilir. Açık lifte göre çok daha az dişeti kaldırıldığından dolayı kanama, ağrı ve şişlik çok daha az olur. Elde edilen kemik hacmi de çok daha düşüktür sadece birkaç mm kemik kazanımı olmaktadır.
KEMİK OGMENTASYONLARI: Sinüs lift işlemi sadece belli bir bölgede uygulanan spesifik bir işlem iken çenelerin diğer bölgelerinde de benzer sebepler ile kemik oluşturma işlemlerine ihtiyaç olabilir.
İmplant yapacağımız kemiğin eğer gibi ters U şeklinde olması istenmektedir. Fakat her zaman bu şekilde kemik bulamayız bazı durumlarda 1-2 mm kalınlığında bıçak sırtı olarak tabir ettiğimiz kemik yapıları ile karşılaşmaktayız. İdeal bir implant yerleştirmek için minimum 5 mm civarında bir kemik kalınlığı oluşturmak için gene greftleme işlemlerine başvururuz.
Bu işlemler sırasında her zamanki gibi her hasta kendi özelinde değerlendirilir. Hastanın yaşı, sağlık durumu, implant yapılacak olan bölgedeki planlanan diş sayısı, ağız içindeki pozisyonu ve en önemlisi ihtiyacımız olan kemik hacmi tedavi tekniğini ve kullanılacak materyalleri belirlememizde etkilidir.
Kemik tozu olarak bilinen greft materyalleri sentetik, hayvan veya insan kaynaklı olabilir. Bu tip greft materyallerinin kemik oluşturma kapasitesi sınırlıdır. Çok fazla kemik hacminde artış istenen vakalarda yetersiz kalabilmektedirler. Kemik tozları çeşitli işlemlerden geçirilerek her türlü organik yapıdan arındırılarak steril hale getirilir. İyileşme sırasında vücutta herhangi bir biyolojik etki yapmamaları amaçlanır aynı şekilde kemik oluşturma mantığı tamamen fizikseldir. Oluşan kemiğin hacmi ve kalitesi daha düşüktür.
Otojen kemik uygulaması olarak adlandırılan işlemlerde ise hastanın kendisinden alınan kemik başka bir bölgeye transfer edilir. Hastanın kendi canlı hücrelerini içerdiğinden hem fiziksel hem de biyolojik olarak stimülasyona neden olurlar. Oluşan kemiğin kalitesi ve hacmi çok daha yüksek olmaktadır.
Donör saha yani kemik alabileceğimiz bir çok alan bulunmaktadır. En sık kullanılan bölgeler alt çenede ramus adı verilen arka bölge ve simfiz adı verilen alt ön kesici dişlerin altında bulunan bölgelerdir. Ağız içi kemik kaynaklarından alınabilecek kemik hacmi sınırlı iken çok daha fazla kemik hacmine ihtiyacımız olduğu durumlarda ise kalça (iliak) kemik başlıca kullanılan sahadır.
Otojen kemik blok halinde alıcı bölgeye transfer edilebilir. Blok kemik vidalar ile istediğimiz bölgedeki kemiğe sabitlenerek iyileşmeye bırakılır. Ayrıca aldığımız otojen kemiği öğüterek partikül haline getirerek diğer hazır kemik tozları ile karıştırarak uyguladığımız durumlarda bulunmaktadır.
Ayrıca kemik ogmentasyon işlemlerinde yumuşak dokunun kemik grefti parçalarının arasına girmesi engellemek için membran adı verilen malzemelere de ihtiyaç duyulabilir. Membranlar doku içerisinde eriyebilen kollajen malzemelerden veya titanyum, teflon gibi erimeyen malzemelerden de üretilebilmektedirler. Kemik grefti membran ile örtülerek cerrahi saha kapatılır.
ALL ON FOUR & ZİGOMA İMPLANTLARI:
Aşırı kemik kaybı olan tam dişsiz hastalar için geliştirilmiş özel bir tekniktir. Ek greftleme işlemlerine ihtiyaç duymadan en basit şekilde hastaların mümkün olan en kısa sürede sabit protez kullanabilmesini amaçlamaktadır.
Önde 2 adet düz , arka bölgede açılı olarak yerleştirilen 2 adet implant ile hem sinüs boşluğu hem de mandibuler sinir gibi anatomik yapılardan kaçınılır. Çoğunlukla 4 adet implant yeterli gelirken bazı durumlarda bu sayı 6’ya çıkarılabilir. Ayrıca implantın çıkış noktası mümkün olan en arka bölgeye taşınmış olur. Daha sonra bu implantların üstlerine multi unit adı verilen özel taşıyıcı parçalar yerleştirilir. Hazırlanan protez multi unit parçalara vidalanarak sabitlenir.
Hibrit protez adı verilen bu protezler hem dişleri hem de dişeti kayıplarını tamamlamak üzere hazırlanır. Teknik olarak hazırlanması standart köprülere göre daha zordur, teknik hassasiyet ve tecrübe gerektirmektedir.
Hibrit protez uygulamalarında eğer yerleştirdiğimiz implantlar yeterli sıkılıkta kemiğe yerleşmiş ise immediate protez adı verilen kısa sürede hazırlanan geçici bir protez ile hastanın konforu en üst düzeye taşınabilir.
Zigoma İmplantları: Eğer hastalardaki kemik kaybı çok aşırı ve kemik greftlemesinin yeterli gelmeyeceğini düşündüğümüz durumlarda ise elmacık (zigoma) kemiklerine yerleştirilen özel implantlardan faydalanmaktayız. Zigomatik İmplant adı verilen bu implantların boyları 35-50 mm arasında değişmekte ve dişlerin olduğu kret tepesi adı verdiğimiz bölgeden sinüs boşluklarının dış duvarını takip edecek doğrultuda elmacık kemiklerine yerleştirilir. Nispeten majör bir cerrahi girişime ihtiyaç duyulduğundan genel anestezi altında uygulama ilk tercih olmalıdır.
REHBER (GUIDE) İLE İMPLANTOLOJİ:
Hastadan alınan tomografi ve yapılması düşünülen protezin dijital ortamda özel programlar ile birleştirilmesi ile ameliyat öncesi implantların gelecekleri yerler belirlenir. Bu planlama baz alınarak oluşturulan rehber şablonlar ağız içerisinde yerleştirilerek implantlar uygulanabilir.
İmplantlarda rehber kullanmanın bir çok avantajı bulunmaktadır. En önemli avantajı flapless yani dişeti kaldırmadan dikişsiz implant uygulamasına izin verirken aynı zamanda implantların pozisyonları hata payını minimuma indirir. Dikişsiz implant çok daha az kanama ve şişlik ile işlem sonrası konforu artırır, işlem süresini kısaltır.